İstanbul’da Tüm Dünyayı Sarsan El Kaide Bağlantılı Terör Saldırıları 20 Yıl Önce Bugün Gerçekleşti
Türkiye’nin en büyük metropolü İstanbul, 15-20 Kasım 2003’te tarihinin en kanlı terör saldırılarından biriyle karşı karşıya kaldı.
Dört farklı saldırı sonucu 4 saldırgan 53 vatandaş hayatını kaybetti, 750’den fazla kişi de yaralandı.
Terörist baskınları tüm dünyada büyük öfke uyandırdı.
Birçok ülke vatandaşlarını Türkiye’ye seyahat etmemeleri konusunda uyardı.
Korkunç terör saldırılarını 20’nci yıl dönümünde hatırlıyoruz.
Türkiye, 15 Kasım 2003 sabahı kana ve katliama uyandı. Saat 9.30 sıralarında Şişli’deki Bet İsrael Sinagogu’nun önünde, saat 9.34 sıralarında da Beyoğlu’ndaki Neve Şalom Sinagogu’nun önünde bir kamyonet patladı. Patlamalar sonucunda saldırganların da aralarında bulunduğu 26 kişi hayatını kaybederken, 300’den fazla kişi de yaralandı. Maalesef bu saldırılar sadece başlangıçtı.
Olaydan beş gün sonra, 20 Kasım’da saat 10.55 sıralarında Beyoğlu’ndaki İngiltere’nin İstanbul Başkonsolosluğu binasına, saat 11.00 sıralarında ise Beşiktaş’taki HSBC Genel Merkez binasına patlayıcı yüklü kamyonetlerle saldırı düzenlendi. İkinci saldırılarda 31 kişi öldü, 450’den fazla kişi de yaralandı. Saldırılardan 4’ü saldırgan olmak üzere toplam 57 kişi hayatını kaybederken, 750’den fazla kişi de yaralı olarak kurtuldu.
Türkiye felaket bir terör girdabına girmiştir. Ülke genelinde büyük bir panik yaşandı.
Başlatılan soruşturmalar sonucunda saldırıları El Kaide’nin Türkiye yapılanmasının gerçekleştirdiği belirlendi. El Kaide de saldırıların sorumluluğunu üstlendiğini duyurdu.
El Kaide, bu saldırıları hükümetin Afganistan’a operasyon başlatan ABD ile Türkiye’nin işbirliği sonucu düzenlediğini açıkladı.
Saldırılarda Türkiye’de yaşayan azınlıkların ibadethanelerinin ve yabancı diplomatik misyon binalarının hedef alınması yine bilinçli bir tercih olarak yorumlandı.
İlk saldırıların Yahudiler tarafından kutsal kabul edilen Şabat gününe denk gelmesi ve sinagogların dolu olması da saldırıların hedeflerinden biri olarak değerlendiriliyor.
20 Kasım 2003 günü saat 11.00 sıralarında Beyoğlu Meşrutiyet Caddesi üzerindeki Birleşik Krallık İstanbul Başkonsolosluğu’na doğru hareket eden Feridun Uğurlu’nun kullandığı patlayıcı yüklü kamyonetin patlaması sonucu ikinci saldırı gerçekleştirildi.
Patlamanın ardından ölen ve yaralananlar olurken, başkonsolosluk binasının ön bahçe duvarı yoldan geçen araçların üzerine çöktü ve konsolosluk bahçesinde yangın çıktı.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’deki tüm misyonlarını süresiz olarak kapattığını açıklayarak, diplomatların tahliyesi için Türkiye’ye özel bir uçak ve ekip gönderdi.
Saldırı BBC tarafından acil durum koduyla dünyaya duyuruldu.
HSBC Genel Müdürlük binasına düzenlenen saldırının ardından olay yerine gelen polis, güvenlik kordonu oluşturarak delil toplamaya başladı. Bölgedeki elektrik ve doğalgaz hatları kesilirken metro hizmetleri de durduruldu.
İstanbul bir anda kan gölüne döndü. Art arda gelen saldırılar halk arasında büyük panik yarattı. Bir sonraki saldırının nereye yapılacağı konusunda büyük bir bilgi kirliliği oluştu. Söylentilere göre insanlar İstanbul’un çeşitli yerlerinden tahliye edilmeye ya da kendi başlarına kaçmaya başlandı.
Birçok alışveriş merkezi, yabancı okul ve diplomatik misyonlar boşaltılarak bir süre kapalı kaldı.
O dönemde iktidarda olan ilk yılındaki AK Parti hükümeti de güvenlik zaafları nedeniyle eleştirilere maruz kalmıştı.
Gün içerisinde Levent’te patlamaların yaşandığı bölgeye gelen İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, İstanbul Valisi Muammer Güler ve İstanbul İl Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah da incelemelerde bulundu.
20 Kasım’daki saldırıların ardından Türkiye merkezli bazı Amerikan şirketlerinin çalışanlarına izinli oldukları bildirildi ve bazı kurumlarda güvenlik önlemleri artırıldı. Aynı gün British Airways, Atatürk Havalimanı dışındaki ofislerini kapatacağını, Citibank ise ülkedeki tüm şubelerini yalnızca bir gün süreyle kapatacağını duyurdu.
Saldırının yaşandığı gün işlemlerini geçici olarak durduran İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, 21 Kasım’da işlem görmeye kapatılma kararı aldı.
Ülkedeki yabancı sermaye kaygıyla kendini korudu.
Terör Saldırılarına ilişkin yargı süreci 25 Şubat 2004’te başladı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca DGM’de dördü saldırı olmak üzere 50’si tutuklu 69 sanık hakkında dava açılırken, 9 sanığın belgeleri de mahkemeye sunuldu. yakalanamayacakları gerekçesiyle ayrıldılar.
Hazırlanan iddianamede 5 sanığa ağırlaştırılmış müebbet hapis, 64 sanığa ise en ağırı 22,5 yıl olmak üzere çeşitli hapis cezaları verilmesi istendi.
İlavelerle birlikte 76 sanıklıya ulaşan ve 16 Şubat 2007’deki duruşmayla sonuçlanan davanın gerekçeli kararı, Nisan 2007’de açıklandı.
5 sanığa ağırlaştırılmış müebbet, 2 sanığa müebbet hapis, birer sanığa 18 ila 12 yıl 6 ay, 31 sanığa 6 yıl 3 ay, 10 sanığa 3 yıl 9 ay hapis cezası verilirken, 26 sanık ise beraat etti. .
Terör saldırılarının etkisi büyüktü. 20 Kasım’da UEFA, 25 Kasım’da İstanbul’da oynanması planlanan Galatasaray ile Juventus arasındaki UEFA Şampiyonlar Ligi maçının saldırılar nedeniyle 2 Aralık’a ertelendiğini duyurdu.
UEFA, 25 Kasım’da, Galatasaray’ın 2 Aralık’ta Juventus’la, Beşiktaş’ın ise 9 Aralık’ta İstanbul’da Chelsea ile oynayacağı UEFA Şampiyonlar Ligi karşılaşmalarının Türkiye dışında bir ülkede oynanmasına karar verdiğini açıklamıştı. Her iki maç da Almanya’da oynandı.
Avrupa Konseyi de 2003 yılında Türkiye’de yapılması planlanan tüm etkinliklerin iptal edildiğini duyurdu.
